Tuesday, November 6, 2007

Yaduural

Yagaad ch yum uuriinhuu mongol helniihee hicheel deer tavih gej beldej irsen iltgelee bichmeer sanagdaad bichiheer shiidlee. Yaduural manai ornii huvid nen terguunii asuudal bolood bgaa bilee.
1995 ond Delhiin banknaas yavuulsan sudalgaagaar manai ornii niit hun amiin 36% buyu 0.8say hun yaduu bsan. Undesnii statistikiin gazriin sudalgaagaar 1998 ond yaduural ni 35.9% bolson ba 2001 ond yaduurliin huvi bas l buuraagui yum. Manai ornii huvid hun amiin amijirgaanii dood tuvshing togtooh zamaar yaduurliig todorhoilj bgaa ba yaduurald urtuh baga orlogotoi hun am 27% bgaag toocvol hun amiin talaas iluu huvi ni yaduu amidarch bh yum.
Kalipornii ih surguuliin professor Kit Griphinii temdeglesneer " Herev yaduurliig hool hunsnii gachigdal, orlogiin homsdol gej uzvel 18s deesh nasnii hun amiin 31.8% ni mun, anhan shatnii surguulias deesh bolovsrol mergejil oloh bololcoonii homsdol, tsever usnii gachigdaliig nembel nasand huregchdiin 70.7% yaduud toocogdono gesen bdag. Zasgiin gazraas 1994 ond " Yaduurliig buuruulah undesnii hutulburiig bolovsruulan hergejuulj ehelsen ba 1996-2000 ond 14.4 say am dollar zarcuulahaar tuluvlusun bna. Yaduurliig buuruulah undesnii hutulburiig heregjuulehed gadaad uls ornuud, olon ulsiin baiguulagiin zeel tuslamj shiidverleh uureg guicetgedeg buguud Mongol ulsad uzuulsen hugjliin alban yosnii tuslamj ni barag 1.9 ter bum am dollar-tai tencej bgaa ni 850 orchim myangan yaduuchuudtai manai ornii huvid iheehen undur too yumaa. Yaduurliin bdal, orlogiin bolon chadavhiin yaduural bii bson shaltgaan zergiig manai ediin zasagch sudlaachid gadaad, dotoodiin sudalgaa shinjilgeenii baguud chamlaltgui sudalsan. Harin yaduurliig yaj boditoigoor buuruulah ve? gesen asuudal tur zasgiin bodlogo bolovsruulj shiidver gargagchid bolon ajil olgogch ezed, buhii l shatnii biznes erhlegchdiin " tolgoinii uvchin " bolmoor bna. Yaduu bna geed ulsaas olgodog halamjiin tegemjee nemeh uu, yaduu bna geed gadaad dotoodiin zeel tuslamjiin baraa tugeesneer yaduurliig buuruulj chadah uu? Harinch turiin nuruun deerh achaa ulam nemegdeh yum.
Tegvel yaduurlaas garah garc ni yu ve? Minii bodloor yaduurlaas garah garc bol hun amiig yamar negen hemjeegeer todorhoi orlogiin eh uusvertei bolgoh yavdal buguud ingesen tsagt l yaduurliig say neg buuruulj chadah yum. Zah zeeliin ediin zasgiin nuhculd hum amiin orlogo ni:
-umchuus oroh orlogo
-hudulmuruus oloh orlogo gesen undseb 2 eh uusvertei bdag. Tegvel end umch gesen asuudal garch irj bna. Umchgui hun tegeed yah yum be gesen asuult tanid turj bj boloh yum. Hun bolgond umch baigalias zayasan umch bdag buguud ter ni " ajillah huch " buyu tednii hudulmur erhleh chadvar ni yum. 90 ond Manai ornii hudulmuriin nasnii hum amiin 83% ni hudulmur erhelj bsan. Getel 2000 onii statistikiin sudalgaagaar ene uzuulelt ni 58.8% hurtel buurchee. Uuniig dagaad urhiin mungun orlogod calingiin ezleh huvi 1992 ond 61% bsanaas 2000 ond 37.4% bolj buursan. Edgeer too barimt ni manai ulsad neg talaas ajillah huchnii ashiglalt hangaltgui nuguu talaas hudulmuruus oroh orlogo ers buursniig haruulj bgaa buguud ene buhen ni manai ornii yaduurald iheehen nuluulj bna. Ecest ni dugnen helehed yaduurlaas garah gol arga zam ni tur zasgaas ajillagchdiinhaa hudulmuriin unelemjiig boditoi togtooj calin hulsiig ajliin chadvartai humuust ajillah sonirhol turuuleh hushuureg bolgoh yavdal yum. Harin hudulmuriin asuudal hariucsan turiin bolon erdem shinjilgeenii baiguullaguud ajilchdiin erh ashgiig hamgaaldag uildverchnii baiguulaguud biznesiin buhii l baiguulaguud ni deerh asuudald gol anhaarlaa handuulj ajillah ni yaduurlaas garh garcad nuluulj chadah hamgiin chuhal zuil bolood bna.

Ashiglasan nom: Shinjleh uhaan setguulees

3 comments:

gegeen said...

huuye, ene statistic sudalgaanuudiin eh survalj ni bn u. yaduurliin huvi zergiig haanaas hardag yum be, pls share with me

Zaluu nas, Bodliin huch said...

ene-g zugeer neg taarsan nomoo barij avch bgaad zarim neg too barimtiig ni ashiglasan gehuudee. Yag bur nariin sonirhoogui bolohoor ene too barimtiin talaar haanaas olj avch bolohiig ni helj medehgui bna. uuchlaarai. Shinjleh uhaan geed neg setguulees l avsan yum.

Oyunbold.O said...

Unugiin Mongol-d tudiigu delhin buh ornd nen chuhal asuudlin neg bolod bga "Yduural" sedwin dor bichsen tani nitlel iig unshla. tand bayrlala,,.amjilt!!